Të Menduarit dhe Mendimi!!

Të Menduarit dhe Mendimi!


Për logjiken ndonjehere thuhet se është shkencë e të menduarit validë!!
Pse është e definuar kjo formë e mendimit validë?
Shprehja " të menduarit" përdoret shpesh në të folurit e përditshem, po jo gjithmonë me të njejtin kuptim.Ndonjëhere përdoret më gjerësisht, madje edhe si emërtim i përbashket për të gjitha proceset psiqike njohese, emocionale dhe volitative. Në kuptim diqka më të ngushtë "të menduarit " e perdorim për të gjitha proceset njohese psiqike, prej perceprimeve, paraftyrimeve, kujtese deri tek të kuptuarit, gjykimit dhe konkludimit!!
Shembullë: Kur vajza e pyet djalin : "Qka mendon për mua" ajo pra ka deshirë të nxjerr nga ky, jo vetem atë se qka ai mendon për të, por edhe çka ndjen ndaj saj, dhe si do të veproj me të, pra ajo ketë fjalë e perdor në kuptimin e gjerë , me thenje të shkurter.
Kur shkrimtari thotë se protogonisti i tij " mendon etëshem" ndërsa atë të menduar e përshkruan si riprodhim kaotik dhe të shpejtë, ne kujtesen e tij, të paraftyrimeve të ruajtura, ketë term ai e perdor tjeterfare, pra ne kuptimin diqka më tëngushtë.
Në kuptimin tjeter ende më të ngushtë "të menduarit" identifikohet me "të menduarit abstrak" do të thotë tërsi e proceseve njohese, elemente të të cilit nuk janë perftyrimet por janë nocionet. Keto janë pra, të gjykuarit të kuptuarit dhe të konkluduarit!!
Në ketë kuptim të tretë të fjales, më se shpeshti përdoret në jeten e perditeshme dhe ne Psikologji. Mirëpo në të folurit e perditshem, përdoret edhe ne kuptimin e katert, që njekohsisht nuk është me i ngushtë se kuptimi i tret, por thelbësisht ndryshe qëndron në prizmen e tjeter.
Me të menduarit, me fjalë të tjera, nuk e kemi ndermend vetë procesin e të menduarit, por por atë qe e mendojm duke menduar,...
Kur ankohemi se" të menduarit dhembë me shumë se cdo gjë" atehere me të menduarit kuptojm një proces real psiqikë ose një aktivitet.
Por kur lavderohemi se " kurrfarë presionesh nuk do të na detyrojnë që ta nderrojm mendimin" atehere shifet kjart se ketu nuk është fjala për te menduarit si dukuri reale psiqike, por për atë gjë për të cilen mendojmë dhe e konsiderojm si të vertet.
Derisa të menduarit, ne kuptimin e tretë i intereson Psikologjis, ne kuptimin e kater i intereson teoris së njohjes së logjikes.
Të menduarit në kuptimin e katert, ndonjehere quhet edhe mendim,...Të mos shkaktojm ngatrrim në perdorimin e dykuptimshem të fjales "të menduarit " në të ardhmen do ta perdorim vetem ne kuptimin e tretë (ne kuptimin e procesit të te menduarit),ndersa në atë kuptim të katërt për të menduarit do ta perdorim fjalën " mendim"
Pra lirisht mund te themi se Psikologjia studion të menduarit, ndersa Logjika e studion Mendimin. Me thjesht për te të berë nje ndryshim ne mes të menduarit dhe mendimit, mundemi të marrim vetem një shembullë të thjesht:
E pyesim një mik tonin kur të pershendetemi me të dhe e shofim të merzitur e i themi "Çka po mendohesh" , ndersa ai na pergjigjet - " Jeta është e hidhur" pra ne ketë rast, mendimi se jeta është e hidhur është shprehur haptazi, pasi edhe ne mendojm vetë nganjehere se Jeta është e hidhur, pra kemi të bejm me dy mendime të perputhura njera me tjeteren.
Sikur qe egzistojn forma të ndryshme të të menduarit,egzistojnë edhe forma të ndryshme mendimesh, pra :
Te kuptuarit i pergjigjet nacionit
Te gjykuarti i pergjigjet gjykimit
Të argumentuarit i pergjigjet argumenti
Me një fjalë, të kuptuarit, të gjykuarit, të konkuduarit, të argumentuarit janë forma të të menduarit.
Nacioni, gjykimi, konkludimi, argumenti, janë lloje dhe forma mendimesh